Gekocht nieuws”: EU-leiders weigeren uitleg over 132 miljoen euro voor “bevriende” media (PAL)
Lode Goukens (PAL)
Volgens de Italiaanse linksprogressieve krant Il Fatto Quotidiano deelden de Europese Commissie en het Europees Parlement 132,83 miljoen euro uit om de Europese verkiezingen van afgelopen juni te beïnvloeden. De betalingen, geregeld via een Frans reclameconcern van een controversiële miljonair, zouden weinig transparant zijn gebeurd.
Europees Parlementsvoorzitter Roberta Metsola en Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zouden de geldstroom richting bepaalde media georganiseerd hebben. Zij behoren tot de christendemocratische politieke familie. De Franse reclame- en marketinggroep Havas Media, die de miljoenen mocht uitdelen, wordt gecontroleerd door de als erg katholiek bekendstaande miljardair Vincent Bolloré.
Die steun aan mediabedrijven via het plaatsen van advertenties of het betalen voor berichtgeving – want daar draait het hoofdzakelijk om – krijgt al jaren kritiek van kleine mediabedrijven en media met een politieke strekking die blijkbaar niet kunnen rekenen op de welwillende plaatsing van advertenties of campagnes door Europese instellingen.
Zo discreet mogelijk
132 miljoen euro is een hele som, maar het gaat vooral om de manier waarop. Volgens Il Fatto zetten Von der Leyen en Metsola een constructie op poten om de betalingen zo discreet mogelijk te organiseren. Allereerst kwam er geen openbare aanbesteding, nochtans een wettelijk verplichte procedure om corruptie te vermijden en deugdelijk bestuur te bevorderen. De opgezette constructie moest er bovendien voor zorgen dat de ontvangers van de mediasteun geheim bleven. Ze deden dit door middel van een raamcontract, waarbij Havas Media France werd ingeschakeld. Deze Franse reclamegroep fungeerde vervolgens als zogenaamde ‘media buyer’. Havas verdeelde dus het geld onder mediabedrijven, zonder openbare controle.
Zowel Metsola als Von der Leyen weigeren inlichtingen te verstrekken over die 132 miljoen euro aan uitgaven. Ze deelden evenmin mee wie de ontvangers waren van dit geld. Het enige wat tot dusver bekend is, is dat het om kranten, radio- en televisiestations in de hele EU gaat.
De woordvoerder van Ursula von der Leyen verschool zich de afgelopen dagen achter het feit dat Havas Media als bedrijf de commerciële belangen van alle betrokkenen niet mag schaden. Dat laatste is natuurlijk een vreemde uitleg. Het gaat hier niet om competitieve voor- of nadelen, noch om bedrijfsgeheimen of producten die verkocht moeten worden. De Europese Commissie en het Europees Parlement verkopen immers geen producten. Zij ‘verkopen’ beleid en politiek.
Betalen voor nieuws
Il Fatto vraagt zich daarom af waarom er geen klaarheid wordt gegeven over welke EU-organen bij welke media betaalden om hun boodschap uit te dragen. Nu heeft Il Fatto wel een vermoeden. En dan gaat het natuurlijk niet meer over specifieke reclame of over informatiecampagnes, maar over geldstromen naar bepaalde mediabedrijven.
In het verleden kregen alleen al in Italië grote mediagroepen zoals de staatszender Rai en de privézenders Mediaset en Sky veel geld van de Europese Unie, net als de kranten Corriere della Sera en Repubblica. Het gaat zelfs verder. De linkse krant La Repubblica, die tegenwoordig eigendom is van de familie Agnelli (de oprichters van FIAT en grootaandeelhouders van autoconcern Stellantis), sloot zelfs een partnerschap met zowel de Europese Commissie als het Europees Parlement. Dat is de zogenaamde smoking gun hier.
Daarbij voorzagen de EU-instellingen een betaling voor berichtgeving over de Europese verkiezingen, maar dit laatste (een bedrag van 62.000 euro) ging niet door omdat de afspraak ineens onder het raamcontract via Havas viel. De sporen waren dus niet gewist, en zo kwam de zaak alsnog aan het licht. Dat het juist de zeer pro-EU-krant La Repubblica betreft, is vervelend. Des te meer omdat de familie Agnelli bijvoorbeeld ook The Economist Group, de uitgever van weekblad The Economist, controleert – niet toevallig het favoriete weekblad van menig EU-ambtenaar.
Problematische keuze
Waarom juist Havas Media gekozen is, is niet duidelijk, maar de manier waarop het bedrijf werd gekozen, is op zich al problematisch. Want ook die opdracht had via een openbare aanbesteding moeten verlopen. In het officiële publicatieblad van de EU worden alle aanbestedingen gepubliceerd, maar hierover is niets te vinden. De meest recente aanbesteding aan Havas Media is een contract ter waarde van 3 miljoen euro door een Ierse universiteit. Verder haalde Havas Media in 2023 en 2024 contracten binnen voor de Franse spoorwegen, enzovoort. De meeste van dergelijke contracten schommelen tussen de 3 en de 6 miljoen euro, aanzienlijk minder dan de 132,83 miljoen euro.
De keuze voor Havas Media valt misschien op een andere manier te verklaren. Het reclamebedrijf is eigendom van de Franse holding Vivendi. Die groep wordt gecontroleerd door de familie Bolloré. De topman, miljardair Vincent Bolloré, heeft de reputatie een zeer conservatieve katholiek te zijn. De EVP, de partij van Von der Leyen, profileerde zich voor de Europese verkiezingen iets conservatiever omdat zij onder druk stond van rechts, dat duidelijk de Europese verkiezingen won.
Beursgang
En dan is er natuurlijk nog een reden. De groep, bestaande uit uitgeefconcern Hachette en tv-groep Canal+, wordt momenteel geherstructureerd. De reclametak Havas Media krijgt daarom binnenkort een notering op de beurs van Amsterdam. Zoon Yannick Bolloré leidt Havas Media. Net voor een beursgang zijn goede groeicijfers en omzetcijfers natuurlijk belangrijk.
Het totale gebrek aan transparantie over de media die het geld ontvingen, voedt de speculatie dat het een initiatief was om media te manipuleren zodat zij positief zouden berichten over de EU en dan vooral over Ursula von der Leyen en haar leiderschap. Dat laatste zou tevens wijzen op een enorm gebrek aan journalistieke deontologie bij de betrokken media. Los daarvan gaat het om belastinggeld dat wordt doorgeschoven naar bevriende media.
Als blijkt dat politici op het hoogste niveau betrokken zijn bij inmenging in de Europese verkiezingen via ‘gekochte’ media, zou dit een explosief verhaal kunnen worden. Het is daarom opvallend dat bijna geen enkele krant of tv-zender berichtte over het schandaal dat Il Fatto Quotidiano aan het licht bracht.
Reactie lezer: De zelfmoordorganisatie voor Europa, genaamd EU, staat onder leiding van dictator Von der Leyen. Die kan ongehinderd miljoenen rondstrooien en zelfs miljarden naar Pfizer (en eigen zak via haar man?), zonder dat daar noemenswaardige reactie tegen komt en zeker geen straf. Beleidsmakers en hun regimemedia zijn omgekocht met nog meer EU-miljoenen.