Johan Sanctorum: “Het graf van Voltaire is ondertussen al een ferme heuvel geworden wegens het omdraaien van wat eronder zit”.

OK, dat de TV-studio’s deze dagen gevuld zijn met zwarte mensen en witte spijtoptanten die allemaal het endemisch racisme van de Vlaming aanklagen, ik wil het zien als een voorbijgaande mediahype; dat 10.000 betogers in Brussel de coronaregels aan hun laars lapten met toelating van de burgemeester, we kunnen maar hopen dat ze vooral hun eigen gezondheid op het spel zetten; dat Zwarte Piet het nog eens moet ontgelden, met wat meeval is dat tegen Klaastijd weer gaan liggen; dat Leopold II van zijn sokkel wordt gehaald, het stemt me als republikein zelfs tot enige voldoening.
Maar dat Fawlty Towers (en net die aflevering ‘The Germans’), door 100 Britse komieken verkozen tot hun favoriete sitcom, van het web wordt gehaald, daar is mijn verstand te klein voor om het te bevatten.

De BBC heeft geen reden opgegeven voor deze ban, al is politieke correctheid vrijwel zeker aan de orde. Maar waar begin je te censureren in zo’n hilarische reeks? Werkelijk iedereen wordt er geparodieerd, van de complete horeca over de bazige verpleegster tot uiteraard de vaste pineut-van-dienst, de klunzige kelner Manuel (‘I am from Barcelona’), geniaal vertolkt door Andrew Sachs.
Bij mijn weten heeft geen enkele Spanjaard of Catalaan ooit een probleem gezien in dit typetje. En dan zijn er uiteraard de Duitsers die Fawlty Towers aandoen en van de letterlijk op zijn hoofd gevallen hotelbaas Basil allerlei insinuaties over het nazi-verleden op hun bord krijgen.
Maar ook hier nooit een Duitser weten over mopperen.

De enige aannemelijke verklaring zit in de scène (tijdstip 3.18 van de nog aanwezige piraatversie) waar Basil een zwarte dokter in het ziekenhuis ontmoet en verschrikt achteruit deinst. Poco-alert! Ook al maakt die arts voor de rest een zeer beschaafde indruk en wordt hij helemaal niet als een mensaap voorgesteld -het is vooral Fawlty’s reactie die op de lachspieren werkt,- in deze tijd volstaat dat blijkbaar om de racismestempel opgedrukt te krijgen.

Daarmee komt de hysterische interpretatie van de #blacklifematters-slogan in een nieuwe fase. Wat begon als protest tegen extreem politiegeweld in de VS, krijgt een algemenere vertaling van een anti-discriminatiebeweging, die eveneens specifiek de Amerikaanse context aangaat.
In Europa echter is dit een hefboom voor links om de agenda te halen nadat de klimaathype verbleekte en door corona was verdrongen.

De ban van Fawlty zou eigenlijk tot een wake-up-moment moeten leiden, een tegenbeweging die vrijheid opnieuw claimt, en waarschuwt voor de uitwassen van politieke correctheid. Maar ik vrees ervoor. Op de universiteiten, in de cultuurwereld, in de media, is de gedachtepolitie in opmars en krijgt de dood van Georges Floyd het karakter van een offer dat ons eeuwigdurend tot bezinning en schuldbesef moet aansporen.
Opnieuw trekt links de kaart van de controle en de onvrijheid. Het graf van Voltaire is ondertussen al een ferme heuvel geworden wegens het omdraaien van wat eronder zit.