Dames en heren,

Eind juli geraakte bekend dat het geboortecijfer in België vorig jaar met 3 procent is gedaald tegenover 2022 en op het laagste peil ligt sinds WOII. De daling past in de trend van de afgelopen jaren. Ook het gemiddeld aantal kinderen per vrouw daalt. Zelfs bij de  “nieuwe Belgen” – zeer talrijk aanwezig in Brussel – daalt het aantal kinderen. De daling is ook betekenisvol bij niet-Belgische moeders.

Het totale vruchtbaarheidscijfer – het gemiddelde aantal kinderen per vrouw – vertoont ook een neerwaartse trend. Het ging volgens de definitieve gegevens in 2022 nog over 1,53 kinderen per vrouw. Volgens de voorlopige gegevens is dat cijfer al 1,47 kinderen per vrouw in 2023. 

Dit heeft natuurlijk zijn gevolgen voor de leeftijdspiramide. Toch stijgt het aantal Belgen nog steeds door de immigratie, maar ook door het gegeven dat we met zijn allen langer leven. En dus is het alomtegenwoordige woord vergrijzing. Er zijn steeds meer senioren. Denken we maar aan de pensioenmigratie naar de Vlaamse kust.

En als er steeds meer senioren zijn, zou er eigenlijk ook steeds meer rekening moeten worden gehouden met hun aanwezigheid in de maatschappij.

Binnen twee weken zijn er opnieuw verkiezingen. Lokale en provinciale verkiezingen in een context van een niet langer aanwezig zijnde stemplicht.  Er is stemrecht, maar niet langer opkomstplicht.

Toch zou ik de senioren oproepen om toch te gaan stemmen. Het gaat immers ook lokaal om hun belangen in de gemeente of stad.

En ja, ondanks het gegeven dat er ook in mijn partij, het Vlaams Belang, de verjongingsdynamiek zich verder ontplooit, durf ik te verhopen dat er ook voldoende senioren op de ingediende lijsten staan.

Een leeftijdsvriendelijke gemeente kan je immers niet bouwen zonder dialoog met de ouderen zelf. Ze moeten betrokken worden bij het beleid, de kans krijgen om zelf hun stem uit te brengen, en zelf mee de handen uit de mouwen kunnen steken om zaken in beweging te brengen.

Ik durf hier te stellen dat heel wat senioren in deze maatschappij worden bedreigd met uitsluiting. En dan heb ik heb bv. over digitale uitsluiting. Er zijn zeker heel wat senioren die niet vlot wegwijs raken op digitaal vlak.

Ondertussen blijft ook het leven in dit land steeds duurder worden. De inflatie in België blijft hardnekkig hoog. De prijs voor een korf met veel gekochte goederen en diensten lag in juli 3,64% hoger dan een jaar geleden. Dat komt vooral omdat energie nu een pak meer kost, voor aardgas moet zelfs dubbel zoveel worden betaald.

Een grote groep ouderen moet nog steeds rondkomen met een inkomen onder de armoedegrens. Gemeenten kunnen mensen in armoede sterker ondersteunen. Door te zorgen dat ze beter weten op welke tegemoetkomingen en ondersteuning ze recht hebben, en dat bij voorkeur automatisch voor hen te regelen. Door beter te letten op het effect van hun beslissingen op mensen met een beperkt budget.

Dames en heren,

De tijd waarin mensen na hun pensioen opzij werden geschoven, is definitief passé. Ouderen willen actief ouder kunnen worden. Deelnemen aan sociaal-culturele activiteiten, sociale contacten onderhouden, je kunnen inzetten als vrijwilliger, blijven dingen bijleren, het hoort er allemaal bij. Aan het lokale bestuur om hiervoor een bruisende, aantrekkelijke en toegankelijke omgeving te creëren.

Veel ouderen zijn ook gehecht aan hun woning, en blijven dan ook graag zo lang mogelijk in hun vertrouwde huis en omgeving wonen. Toch heeft dat soms ook nadelen: vaak wonen ouderen in oude woningen, die slecht geïsoleerd zijn of niet voorzien zijn op mensen die minder vlot uit de voeten kunnen. Zorgen voor een kwalitatief, divers en betaalbaar woningaanbod en voor ondersteuning voor woningaanpassingen is daarom essentieel.

Maar wat ben je met bovenstaande punten als je niet vlot en veilig buiten kan komen? Goed onderhouden voetpaden en gebouwen die toegankelijk zijn, openbaar vervoer dat je op de juiste tijdstippen naar alle belangrijke plaatsen brengt, een verkeersveilige omgeving, voldoende rustplekken en publieke toiletten, en politie die zichtbaar aanwezig is, onder en tussen de mensen. Oude en vertrouwde recepten, maar lang niet overal vanzelfsprekend.

Ruim 85% van de Vlaamse gemeenten heeft een lokale ouderenraad. Sterke ouderenraden dragen bij aan een gedragen lokaal (ouderen)beleid, afgestemd op de noden en wensen van de doelgroep. Bovendien bouwen ze mee aan leeftijdsvriendelijke gemeenten.

We blijven overtuigd van ouderenraden als structureel kanaal, aangevuld met andere vormen van participatie, bijvoorbeeld op maat van specifieke doelgroepen, via projecten of ad hoc. Het gaat daarbij om meer dan inspraak. Heel wat ouderen zijn bereid om mee te denken en mee te doen. 

Ik zou tenslotte nog even willen inzoomen op een aantal concrete zaken.

1.Sinds 1 augustus is er een nieuwe wet in voege voor het sociaal energietarief. Ik leg even uit.

Mensen met een laag inkomen kunnen rekenen op het sociaal tarief om hun energiekosten te drukken. Voor die groep passen de leveranciers het lage tarief toe dat door de overheid is vastgelegd. Zij worden op hun beurt door de federale overheid gecompenseerd.

Maar mensen die voor hun energie gebonden zijn aan een collectieve aansluiting kunnen geen beroep doen op dit sociaal tarief. – bv. diegenen die wonen in een – dikwijls wat ouder – appartementsblok.

Die mensen kunnen nu toch rekenen op een compenserende premie, de zgn. sociaaltariefpremie. Op zich is dat dus goed nieuws voor heel wat mensen met een laag inkomen.

Maar heel wat ouderen vallen toch uit de boot. Het gaat om ouderen die in een woon-zorgcentrum of in een assistentiewoning verblijven.

Men definieert immers een huishouden of een woning als een wooneenheid die haar eigen keuken moet hebben. Wie in een woon-zorgcentrum woont, heeft geen eigen keuken.

Bewoners van een assistentiewoning kunnen enkel aanspraak maken op het sociaal tarief als die assisentiewoning apart kadastraal is geregistreerd. Vaak is dat niet het geval.

Die uitsluiting leidt nu tot schrijnende situaties. Ouderen die het sociaal energietarief genieten in eigen woning maar moeten verhuizen naar een assistentiewoning of woon-zorgcentrum verliezen dat tarief.

Ze worden dus bovendien ook uitgesloten van de nieuwe compenserende premie.

Een ander probleem met de premies is dat ze niet automatisch worden goedgekeurd. Wie er recht op heeft, moet die zelf gaan aanvragen. Het obstakel bij veel ouderen met een laag inkomen is dat zij ook maar een korte scholing hebben gehad. Vaak ontbreekt het hen dan ook aan digitale vaardigheden en is het voor hen moeilijk om zich door de administratieve procedures te murwen.

2.En dan is er de onderhoudsplicht.

In negen op de tien Vlaamse gemeenten moeten kinderen financieel instaan voor de rusthuisfactuur van hun ouders. Een regeling die kan leiden tot menselijke drama’s. 

 Het Vlaams Belang diende  een wetsvoorstel in om die onderhoudsplicht af te schaffen. De overheid moet haar verantwoordelijkheid nemen. Het kan niet dat er nog altijd gezinnen zijn die hun huis dienen te  verkopen omdat het OCMW de rusthuisfactuur van de ouders op hen verhaalt.

In 272 van de 300 Vlaamse gemeenten kan het OCMW aankloppen bij de kinderen van rusthuisbewoners om de factuur te betalen.

Ongeveer 80 procent van de mensen kan met hun wettelijk pensioen de rusthuisfactuur niet betalen. Zij moeten beroep doen op hun spaarcenten, de verkoop van onroerend goed of op het OCMW.

Het OCMW kan dan vervolgens aankloppen bij de kinderen of kleinkinderen. De zgn. terugvorderingsplicht.

Deze wordt dan bovendien ook nog niet overal toegepast. Dus een verschillende behandeling van de burgers.

3.De rusthuisfactuur

Mensen hebben na een leven werken het recht op bijstand en dus ook op een tussenkomst in de dagprijs voor hun verblijf in een rust- en verzorgingsinstelling. Want naast die kost hebben ze doorgaans ook andere extra kosten: dokter, medicijnen en andere hulpmiddelen, kinesitherapie.

Met de jaarlijkse dubbele indexering van de rusthuisfactuur komt de betaalbaarheid steeds verder onder druk te staan. Doordat de consumptieprijsindex gebruikt wordt om de factuur te indexeren en de afgevlakte gezondheidsindex om de pensioenen te indexeren groeit de kloof bij elke indexatie.”

Om de rusthuisfactuur opnieuw betaalbaar te maken, zijn dringend eenduidige maatregelen nodig.

-De premie van het Vlaamse zorgbudget correct indexeren;

-Dezelfde gezondheidsindex als maatstaf gebruiken voor de maximale prijsverhoging;

-De onderhoudsplicht afschaffen en de maximumfactuur invoeren

Dames en heren, ik sluit af :

Ik mag verhopen dat bij de lokale verkiezingen voldoende aandacht uitgaat naar de senioren.

– voldoende rustbanken in het openbare domein, propere en veilige openbare toiletten, goed onderhouden voetpaden, fietspaden en wandelwegen, bereikbaar openbaar vervoer – maken een wereld van verschil.

– Om meer en beter op de hoogte te zijn van de plaatselijke noden van de senioren, kan
een schepen voor seniorenbeleid beter dan wie dan ook de vinger aan de pols houden.

-Wanneer meer zorgen nodig zijn, wil het Vlaams Belang dat onze senioren van hun oude dag kunnen genieten dankzij voldoende sociale bescherming en voorzieningen. Het leven is duur, zeker voor wie moet leven van een pensioen. Het Vlaams Belang ijverde als eerste partij voor een geïndexeerd minimumpensioen, gebaseerd op het aantal gewerkte uren.

HET VLAAMS BELANG WIL:

-de invoering van een sociaal gecorrigeerde maximumfactuur in rusthuizen. met een begrensde bijpassing van het verschil tussen factuur en gemiddeld pensioen;

-een krachtiger optreden van de zorginspectie om wantoestanden in rusthuizen te vermijden;
meer Buurt Informatie Netwerken (BIN) die extra aandacht besteden aan de buurtbewoners van hogere leeftijd;

-een bijzondere begeleiding voor ouderen die het slachtoffer zijn geworden van straatcriminaliteit;
de uitleen door gemeenten aan senioren van luidruchtige anti-aanrandingsalarmen;

-een gemeentelijke premie voor investeringen in veiligheidsvoorzieningen voor de woning
(betere sloten, alarm);

-een gratis personenalarm voor senioren en mantelzorgers;

-een duidelijke wetgeving voor een gegarandeerd bezoekrecht van grootouders in geval
van scheiding van de kinderen;

-een seniorenloket in alle gemeenten, dat enkele dagen in de week bemand wordt;
structureel beleid tegen eenzaamheid bij ouderen, bijvoorbeeld door telefoonrondes om
eenzaamheid bij de senioren op te sporen, zoals in Knokke-Heist, of de oprichting van
een centraal meldpunt voor eenzaamheid, naar het voorbeeld van de stad Brugge;

-meer sociale seniorenflats of woningen voor
eenoudergezinnen;

Ik dank u voor uw aandacht

Kurt Ravyts

Federaal Volksvertegenwoordiger