Belfius
Enige tijd geleden werd Kris Peeters beloond met het vice-voorzitterschap van de
Europese Investeringsbank en een maandwedde van 20.000 euro. Nadat dezelfde Kris
Peeters in het Belfius-dossier een schade voor de belastingbetaler veroorzaakte die
door De Tijd geschat wordt op 2 miljard euro. Maggie De Block kreeg eerst het
fractievoorzitterschap van Open Vld in de Kamer na het mondmaskerfiasco en een
rampzalige teneur op Volksgezondheid. Recent werd ze daar bovenop beloond met
een topjob bij de WHO. Ook Sophie Wilmés werd beloond met de prestigieuze
portefeuille Buitenlandse Zaken, nadat het voltallige zorgpersoneel haar de rug had
toegekeerd tijdens een ziekenhuisbezoek als premier. De beelden van dat stille protest
van het zorgpersoneel tegen haar dodelijk gebrek aan leiderschap gingen de wereld
rond.
Bart Tommelein en Lydia Peeters ontsnapten aan elke verantwoordelijkheid nadat
hun onverantwoorde beloftes geleid hebben tot een factuur van 500 miljoen euro voor
de Vlaamse belastingbetaler. Tommelein en Peeters negeerden nadrukkelijke
waarschuwingen van de CREG In verband met de betaalbaarheid van hun plannen.
Dat kan allemaal straffeloos. Nu komt daar de saga met Vincent Van Quickenborne
bovenop.
Als minister van Justitie draagt hij een verpletterende politieke verantwoordelijkheid
voor de moord op de jonge Brusselse politieman Thomas M. door Yassine Mahdi.
Politieke mandatarissen worden royaal vergoed en genieten gigantische voordelen die
– voor hun niveau – nergens in de privésector bestaan
In ons politiek bestel ontbreekt elke symmetrie. Politieke mandatarissen worden
royaal vergoed en genieten gigantische voordelen die – voor hun niveau – nergens in
de privésector bestaan en zonder dat er van enige ‘downside’ sprake is. Dat zijn
kenmerken van een samenleving in verval.

Hoe komt het dat onze politieke leiding zo cynisch de macht uitoefent? Omdat we ze
toch niet kunnen wegstemmen. Dat is de kern van het Belgische probleem dat de
‘Belgische Ziekte’ wordt genoemd. Het politieke status quo werd met de
grendelgrondwet van 1970 zodanig gebetonneerd dat men meent zich alles te kunnen
veroorloven. De kiezer staat toch machteloos. Magnette verklaart in een
weekendinterview dat hij met Vivaldi wil verder regeren tot 2030. Wat de Vlaamse
kiezer daarover denkt speelt amper een rol. In tegenstelling tot de Verenigde Staten,
waar alle macht uitgaat van de Natie (We The People…) gaat in België alle macht uit
van een beperkt kransje partijvoorzitters die op hun beurt nauw ruggespraak houden
met een aantal ontransparante en onverkozen lobbygroepen uit het middenveld. Deze
perverse symbiose leidt tot een maatschappij waar structuren en lobbygroepen
voorrang krijgen op welvaart en welzijn van de burgers.
Hoe komt het dat België het in OESO-tabellen zo slecht doet? Op zo veel
beleidsvlakken? Omdat er geen enkele symmetrie is. Politici worden vorstelijk
beloond als het goed gaat. Ze worden nog béter beloond als ze ‘weggepromoveerd
worden’ naar nog lucratievere uitbolbaantjes wanneer het slecht gaat. Het maakt niet
uit hoe slecht het premierschap van Alexander De Croo verloopt, we weten allemaal
dat op het einde een nog lucratiever internationaal uitbolbaantje wenkt. Wat maakt het
dan eigenlijk nog uit? Er is geen énkele symmetrie?

Pensioenlast

Waarom is er België geen symmetrie en in andere landen wél of veel meer? Omdat
we ze niet kunnen wegstemmen. Dat hebben we nogmaals pijnlijk ervaren nadat het
resultaat van de vorige verkiezingen na 492 dagen afschuwelijk politiek theater op
zijn kop werd gezet.
Open Vld kaapte de wil van de Vlamingen door een coalitie die wél een meerderheid
had in Vlaanderen te torpederen voor een coalitie die haar eenvoudigweg meer
mandaten, kabinetsleden, betaalde posten en het premierschap opleverde.
De regering De Croo telt een recordaantal (838) kabinetsleden. Geen enkele
betekenisvolle hervorming wordt aangepakt. De pensioenlast stijgt de volgende 25
jaar elk jaar met 20 miljard. Deze regering heeft ze nóg duurder gemaakt.
Hervorming van de arbeidsmarkt komt er niet en energie wordt onbetaalbaar.
Het is tijd dat het kiesstelsel grondig hervormd wordt zodat de burger weer inspraak
krijgt. Zodat de burger bepaalt wie minister wordt en niet het ACW. Zodat de burger
bepaalt welke politicus beloond wordt en niet de partijvoorzitters. Zodat de burger
eindelijk gefaalde politici kan wegstemmen. De rotte appels kunnen wegstemmen is
nog essentiëler dan de goeie krachten belonen.
In een performant kapitalistisch systeem verdwijnen evenveel oude minder
performante bedrijven als er nieuwe bijkomen. De S&P 500 index met de
allergrootste bedrijven ziet er helemaal anders uit dan 15 jaar geleden. Wie zegt dat
Tesla binnen 3 of 5 jaar nog bestaat? Of Facebook? Er gebeuren ingrijpende
wijzigingen aan de top omdat de maatschappij in een rotvaart evolueert. In een
performante democratie moet dat ook gelden. Politici moeten verkozen maar ook
wéggestemd kunnen worden.
Hoe kunnen we de burger meer macht geven? Aansprakelijkheid in het systeem
inbouwen? Het welzijn en de welvaart van de burgers voorrang geven op stucturen en
lobbygroepen? Dat kan eenvoudig en snel door de invoering van een
‘meerderheidsstelsel volgens bestuurlijke arrondissementen’. Zo krijgt de stem van
de burger en veel groter gewicht. Voelt hij zich opnieuw betrokken. Vlucht hij minder
in extremisme. En komt er meer symmetrie in het systeem. Zonder symmetrie is onze
welvaart gedoemd, ons politiek bestel waardeloos en onze maatschappij waardenloos.
Zo lang de macht in onze maatschappij niet uitgaat van de burger kunnen we niet
eens spreken over een democratie.

Bron: Doorbraak, Paul Boonefaes (1965) is Master Vertaler (Portugees, Engels, Deens) en behaalde een ExecutiveMBA aan Vlerick Business School. Hij is auteur van “Zwijg! Waarom woke niet deugt”.