Aan de vooravond van 11 juli maken we met Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken de balans op van de laatste stembusslag. We blikken ook vooruit op de gemeenteraadsverkiezingen van 13 oktober, die Van Grieken geenszins een herkansing wil noemen. “We willen ons historisch gezien sterkste resultaat ooit nu ook lokaal vertalen.”

De V-partijen boekten op 9 juni een historische overwinning, maar grepen met 62 zetels nét naast een meerderheid in het Vlaams Parlement. Toch ziet Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken voldoende redenen voor de Vlaamse Beweging om optimistisch te zijn. “Het V-blok is significant gegroeid”, steekt hij van wal. “Tien jaar geleden haalde Vlaams Belang 5,9 en N-VA 32 procent. Vandaag halen we samen bijna 47 procent: dat zijn meer dan 2 miljoen stemmen. Als we in de provincie Antwerpen 5.000 stemmen extra hadden gehaald, was een V-meerderheid mogelijk geweest. De Vlaams-nationale en rechtse kiezer mag dus meer dan ooit tevreden zijn met het verkiezingsresultaat.”

Toch is het niet allemaal rozengeur en maneschijn in de Vlaamse Beweging. Vooral de manier waarop N-VA met het verkiezingsresultaat omgaat, zit Van Grieken dwars. “N-VA heeft zelfs niet overwogen om een V-blok te vormen en een derde partij te dwingen om met ons in zee te gaan”, betreurt hij. “Dat is een Vlaams-nationale vergissing.”

Van Grieken roept de Vlaamse Beweging op om meer dan ooit “één Vlaams front” te vormen. “Ik hoop dat de Vlamingen eindelijk eens aan één zeel zullen trekken, in plaats van zich steeds uit elkaar te laten spelen door de tegenstanders van Vlaams zelfbestuur.”

Had een V-meerderheid in het Vlaams Parlement volgens u een groot verschil gemaakt?

“Een V-meerderheid had het vooral De Wever moeilijker gemaakt. Nu heeft er nauwelijks een gesprek met Vlaams Belang plaatsgevonden. Volgens mij was De Wever opgelucht toen bleek dat een V-meerderheid niet mogelijk zou zijn. In een normaal land was er een regering gevormd van N-VA en Vlaams Belang, aangevuld met een derde partij. Waarom had De Wever niet de moed om te zeggen dat de kiezer Vlaams en rechts heeft gestemd, en het dus niet meer dan normaal is dat N-VA en Vlaams Belang de as van een nieuwe Vlaamse regering vormen? En dat de andere partijen maar overstag moeten gaan? Als de andere partijen een meerderheid wilden vormen zonder N-VA en Vlaams Belang, hadden ze met PVDA moeten samenwerken. Ik betreur ten zeerste dat De Wever plooit voor de socialisten. Een stem voor Bart De Wever, is een stem voor Conner Rousseau geworden.”

De Wever is na amper één gesprek met Vlaams Belang overgegaan tot de vorming van een Vlaamse regering met Vooruit en cd&v. Nochtans deed uw partij het op 9 juni beter dan vijf jaar geleden, toen maandenlang met Vlaams Belang werd gesproken. Hoe verklaart u dat?

“Ik ben ervan overtuigd dat N-VA, cd&v en Vooruit een voorakkoord hebben gesloten, maar heb daar geen bewijzen voor. In 2019 hadden we zes zetels te weinig om een V-meerderheid te vormen. Toen was De Wever van oordeel dat N-VA en Vlaams Belang een as moesten vormen. Maar vijf jaar later, als een V-meerderheid slechts één zetel tekortkomt, is hij die mening niet meer toegedaan. Zou het dan niet kunnen dat er voorakkoorden gesloten zijn, onder meer in de stad Antwerpen? De vlotheid waarmee de regeringsonderhandelingen nu verlopen, roept toch wel vragen op. De Wever heeft tijdens de campagne de socialisten geen enkele keer aangevallen.”

(Lees verder onder de foto.)

Stel dat Vlaams Belang toch de grootste partij was geworden en het initiatiefrecht in handen had gekregen, zou u dan niet gewoon maandenlang voor de bühne onderhandelingen hebben moeten voeren, terwijl de echte onderhandelingen in de Koningsstraat plaatsvonden?

“Dat weet ik niet. Ik weet wel dat we snel tot een akkoord hadden kunnen komen. Je krijgt aan geen enkele Vlaming uitgelegd dat De Wever meer gemeen heeft met Conner Rousseau dan met Tom Van Grieken. In plaats van een V-regering van N-VA en Vlaams Belang, krijgt de kiezer een Nieuwe-Vooruit Alliantie, aangevuld met cd&v. In 2019 was iedereen het erover eens dat de Vlaming nog nooit zo rechts en Vlaams had gestemd. Vijf jaar later heeft Vlaanderen nóg rechtser en Vlaamser gestemd, maar toch krijgt de kiezer nu een linksere Vlaamse regering met de socialisten. Dat is een vergissing.”

“Een stem voor De Wever is een stem voor Rousseau geworden”

U heeft in de afgelopen legislatuur sterk ingezet op de professionalisering van uw partij. Heeft u het gevoel dat al die inspanningen voor niets waren, nu jullie opnieuw niet mogen meebesturen?

“Bart De Wever heeft die keuze gemaakt, niet wij. Wij zijn nog altijd bereid om met hem in gesprek te gaan. Weet u wat pas vreemd zou zijn? Dat we pas met onze voorbereidingen zouden beginnen als een V-meerderheid mogelijk is. Men kan onze partij veel verwijten, maar niet dat we niet in de breedte en de diepte hebben gewerkt. De professionalisering van onze partij heeft ook geloond.”

Op welke manier?

“We hebben historisch gezien ons beste resultaat ooit neergezet. Er is geen enkele partij die er zoveel stemmen, 210.000, op vooruitgaat. Als je naar de Europese verkiezingen kijkt, doen enkel onze zusterpartijen in Frankrijk en Oostenrijk het beter. Al de rest doet het slechter dan Vlaams Belang: de PVV van Geert Wilders haalt 21 procent, AfD 16 procent, Chega 10 procent… Vlaams Belang behoort tot de top wat betreft radicaal-rechts succes in Europa. Heel Europa kijkt met grote ogen naar de gebeurtenissen in Vlaanderen. Maar in Vlaanderen zelf geeft men geen krimp.”

“In het Vlaams Parlement zijn wij even groot als N-VA. We hebben een miljoen stemmen gehaald en zijn in drie van de vijf provincies en de helft van alle gemeenten de grootste partij. Dat is een waanzinnig resultaat. Nooit eerder in zijn 47-jarige geschiedenis heeft het Vlaams Belang twintig Kamerleden geteld. We hebben ook nog nooit zoveel Vlaams Parlementsleden (31, red.) gehad. Er is nog nooit zo rechts en Vlaams gestemd, maar De Wever geeft geen gehoor aan het signaal van de kiezer. Sterker nog: de partij die het cordon nooit formeel heeft ondertekend, past het nu rigoureus toe.”

Heeft N-VA het cordon sanitaire volgens u de facto ondertekend?

“Zelfs Jean-Marie Dedecker heeft dat gezegd. Hij is principieel tegen het cordon sanitaire, maar mag van de nationale partijtop niet samenwerken met Vlaams Belang. Daarom komt hij in Middelkerke met Lijst Dedecker (LDD) op tégen N-VA. Een lokale stem op N-VA zal dus resulteren in een coalitie met cd&v of met Vooruit.”

Hoe kijkt u naar de resultaten in Franstalig België? Is een federale regering zonder PS al een staatshervorming op zich?

“Natuurlijk niet. Ik ben het oneens met de analyse dat Wallonië sociaaleconomisch rechtser zou hebben gestemd. Les Engagés zijn nog steeds socialistische christendemocraten of christendemocratische socialisten. Een centrumrechtse stem op de MR is ook niet ingegeven door sociaaleconomische overwegingen, maar door migratie. Heel Wallonië kijkt naar Franse televisiezenders. De Walen zien Marine Le Pen en Jordan Bardella topresultaten neerzetten. Het Rassemblement National (RN) domineert de migratiedebatten. Als je de grens tussen Wallonië en Frankrijk oversteekt, betreed je het hartland van RN. De media hebben er alles aan gedaan om het niet over migratie te laten gaan, maar dat was ook voor de Waalse kiezer hét doorslaggevende thema. Ik kijk nu al uit naar de verkiezingsanalyse van de Universiteit Antwerpen. Ik voorspel dat migratie en veiligheid de belangrijkste thema’s geweest zullen zijn.”

“Ook voor de Waalse kiezer was migratie hét doorslaggevende thema”

Was het een vergissing om steeds uit te pakken met de hoge peilingresultaten op sociale media? Getuigde dat van een zegezekere houding?

“Vlaams Belang was in 2019 de op één na grootste partij. Als ik als voorzitter de ambitie had uitgesproken om opnieuw de tweede partij van Vlaanderen te worden, had iedereen dat raar gevonden. Ik heb vijf jaar lang van de daken geschreeuwd dat N-VA in zee zou gaan met de traditionele partijen als Vlaams Belang niet de grootste partij zou worden. Maar toch hebben mensen op N-VA gestemd. Nu krijgen we de Antwerpse coalitie op Vlaams niveau. De Wever heeft de socialisten langs de voordeur het Antwerpse stadhuis uitgejaagd, om ze een legislatuur later weer langs de achterdeur binnen te halen. Het zal nog wat worden: ‘mystery calls’, praktijktesten…”

Dat klinkt onheilspellend.

(windt zich op) “Cd&v heeft haar slechtste naoorlogse verkiezingsresultaat neergezet. Die partij is compleet afgestraft. En als één partij verloren heeft van de peilingen, dan is het wel Vooruit. Op een bepaald moment werden de socialisten gepeild op 17 procent. Ze hebben de peilingen dus niet kunnen verzilveren en hun op één na slechtste verkiezingsresultaat ooit neergezet. Ook N-VA is er voor de derde keer op achteruitgegaan. De federale en Vlaamse regeringen zijn afgestraft, maar ze doen gewoon verder.”

Is Vlaams Belang bereid om, door mee te stemmen of zich te onthouden, een tweederdemeerderheid en dus een staatshervorming mogelijk te maken?

“We hebben altijd gezegd dat we elke stap richting meer Vlaams zelfbestuur op zijn merites zullen beoordelen, op voorwaarde dat de Vlamingen er geen prijs voor moeten betalen of grondgebied moeten afstaan. We zullen nooit a priori tegen een staatshervorming zijn. Maar ik geloof niet dat er een significante staatshervorming zal komen.”

Zijn de gemeenteraadsverkiezingen voor jullie een herkansing?

“Ik zou het zelf geen herkansing noemen. Dat is de verkeerde woordkeuze. We willen ons historisch gezien sterkste resultaat ooit nu ook lokaal vertalen. De verkiezingsresultaten van 9 juni bewijzen dat onze lokale afdelingen een ongelofelijk groeipotentieel hebben. Het is heel simpel: de grootste partij krijgt twee weken de tijd om een lokale coalitie te vormen. Dat biedt opportuniteiten. Maar een glazen bol heb ik niet.” 

Welke impact heeft de afschaffing van de opkomstplicht op de manier waarop jullie campagne zullen voeren?

“Veel partijen zullen op een andere manier campagne voeren. Het motto van Marine Le Pen is: ‘Si le peuple vote, le peuple gagne’. Daarom wil ik de Vlaming meer dan ooit oproepen om te gaan stemmen. Ik denk niet dat Vlaams Belang slechter zal scoren zonder opkomstplicht. In landen waar die niet bestaat, vindt immers dezelfde verschuiving naar rechts als in Vlaanderen plaats. Maar de mobilisatiekracht van partijen zal meer dan ooit het verschil maken.”

“De financiële winsten van arbeidsmigratie zijn voor de Voka-leden, maar de electorale winst voor PVDA”

Als Guy D’haeseleer in Ninove een absolute meerderheid behaalt en burgemeester wordt, is het cordon sanitaire voor u dan doorbroken? Of is dat pas het geval als een andere partij met Vlaams Belang in zee gaat?

“De strikte interpretatie van het cordon sanitaire is dat partijen nooit een politieke afspraak maken met Vlaams Belang. In dat geval zou het cordon sanitaire al duizenden keren doorbroken zijn. Het is immers heel gangbaar dat lokale afdelingen stemafspraken maken met Vlaams Belang in de politie- of gemeenteraden. In de brede betekenis van het cordon sanitaire, dat Vlaams Belang geen bestuursverantwoordelijkheid mag dragen, zou een absolute meerderheid voor Forza Ninove betekenen dat het cordon sanitaire doorbroken wordt.”

Wat als Guy D’haeseleer in Ninove geen absolute meerderheid behaalt? Zal de teleurstelling dan nog groter zijn dan op 9 juni?

“Wij hebben van de doorbreking van het cordon sanitaire nooit de inzet van de verkiezingen gemaakt. Wat wij altijd hebben gezegd, is dat we de grootste partij wilden worden. Dat is de beste kans op een Vlaams en rechts beleid. Wij hebben nooit gezegd dat we hoe dan ook het cordon sanitaire zouden doorbreken. Dat hebben journalisten en tegenstanders ervan gemaakt. Dat is een logisch gevolg, maar de eerste stap was de grootste partij worden. Dat moeten we nu lokaal zien te doen.”

In de stad Antwerpen werd PVDA op 9 juni de op één na grootste partij. Baart die evolutie u zorgen?

“Soms moet men even uitzoomen om het eigen land te begrijpen. We evolueren in de richting van een tweepartijenstelsel. Kijk maar naar Frankrijk, waar een links, rechts en centrumblok strijden om de macht. Het linkse blok is een links, islamitisch front. De communisten en islamisten hebben de handen in elkaar geslagen. Op zich is dat niet zo nieuw. Twintig jaar geleden had je in Vlaanderen al ‘Resist’, een alliantie van de Arabisch-Europese Liga (AEL) van Dyab Abou Jahjah en PVDA. Dat duivelspact bestaat ter linkerzijde dus al langer. Men importeert en pookt een buitenlands conflict op uit electoraal eigenbelang. Vanuit maatschappelijk oogpunt is dat een zeer gevaarlijke cocktail die niet in een paar legislaturen ongedaan kan worden gemaakt. Het is geen eerbaar politiek verhaal om een buitenlands conflict te importeren en mensen tegen elkaar op te zetten.”

Huivert u bij het idee van Jos D’Haese als burgemeester van Antwerpen?

“Uiteraard. Overal waar communisten verschijnen, verdwijnen vrijheden. In 2012 en 2018 hadden N-VA en Vlaams Belang samen een meerderheid in Antwerpen. Maar De Wever heeft telkens voor de traditionele partijen gekozen. Dan hoef je niet verbaasd te zijn dat je een gat op links laat vallen.”

Is een verdere electorale groei van Vlaams Belang in 2029 überhaupt nog mogelijk, gelet op de demografische evolutie?

“Allochtonen van de tweede en derde generatie stemmen niet links, maar eerder (centrum)rechts. Dat is een interessante evolutie. Maar of het gemakkelijk zal worden om verder te groeien, is een ander paar mouwen. De linkse partijen blijven bewust nieuwe kiezers importeren. Voka en N-VA staan te applaudisseren voor arbeidsmigranten, maar de economische impact daarvan is negatief. Hoe zou het toch komen dat de kwaliteit van ons onderwijs erop achteruitgaat? Of dat de sociale cohesie van onze volkswijken afneemt? Je hoeft geen groot politicoloog of socioloog te zijn om te weten dat migratie de oorzaak is. Maar N-VA en Voka staan schouder aan schouder met ABVV en PVDA om te pleiten voor méér arbeidsmigratie. De financiële winsten zijn voor de Voka-leden, maar de electorale winst voor PVDA.”

Heeft Vlaams Belang met zijn verzet tegen de zogenaamde genderideologie ook geen duivelspact met de allochtone kiezer gesloten?

“Je kan ons veel verwijten, maar niet dat wij mensen naar de mond praten, laat staan dat wij op basis van religieuze overwegingen een standpunt zouden innemen. Wij hebben ook helemaal niet zo hard ingezet op gender. We hebben gewoon gezegd dat er enkel mannen en vrouwen bestaan. Punt. De ándere partijen hebben daar hysterisch op gereageerd. Ik heb met grote ogen vastgesteld dat het drie weken voor de verkiezingen plots in elk televisieprogramma over gender moest gaan. De mensen liggen wakker van migratie, koopkracht en veiligheid. Maar toch waren er drie keer meer debatten over gender dan over migratie.”

“Tot op de dag dat mannen kinderen kunnen baren, zullen er alleen maar mannen en vrouwen zijn”

Waren jullie voldoende voorbereid om het genderdebat te voeren?

“Ik werd in een extremistisch hoekje geduwd toen ik zei dat er maar twee geslachten bestaan. Wie had ooit kunnen denken dat dat een extremistisch standpunt zou zijn? Tot op de dag dat mannen kinderen kunnen baren, zullen er alleen maar mannen en vrouwen zijn. Men mag mij daarom een extremist noemen, maar dat ben ik helemaal niet.”

Heeft u een persoonlijke afkeer van De Wever ontwikkeld wegens zijn houding ten aanzien van u in de eerste aflevering van ‘Het Conclaaf’?

“Ik vind het niet erg dat mensen arrogant of onbeleefd tegen mij zijn. Maar wat me wel stoort, is dat ze mijn kiezers arrogant behandelen. Dat is wat ik De Wever verwijt. Kijk maar naar wat hij na de verkiezingen heeft gedaan. Op verkiezingsavond zei hij in zijn toespraak dat hij het historische signaal van de kiezer niet kon negeren. Maar welk signaal heeft hij nu eigenlijk gerespecteerd? Was het signaal van de kiezer dat N-VA met de socialisten in zee moet gaan?”

U zei in het verleden al dat het onmogelijk was geworden om een koffie te gaan drinken. Dat zal er nu allicht niet eenvoudiger op geworden zijn?

“Mijn deur staat nog altijd open. Zijn de N-VA-kiezers nu echt tevreden dat ze opnieuw Sammy Mahdi en Conner Rousseau in het zadel hebben geholpen? Is dat de kracht van verandering waar de N-VA-kiezer zo naar snakt? Alleen al om ervoor te zorgen dat teleurgestelde N-VA’ers de hoop op échte verandering niet verliezen, zou ik nog eens een koffie willen drinken met Bart De Wever.”

Ik zou willen afsluiten met een luchtige slotvraag: voor wie supportert u op het EK voetbal?

“Noemt u dat een luchtige slotvraag? Elke keer werk ik mij daarmee in de nesten (lacht). Ik ben geen N-VA’er die dan gemakshalve zal antwoorden dat hij voor België supportert, omdat je daarmee gemakkelijk scoort. Sinds mijn 16^de supporter ik voor Nederland. Ik wens de Rode Duivels sportief succes toe, maar ikzelf supporter voor Oranje.”