Het Hof van Beroep te Gent heeft geoordeeld dat META (het bedrijf dat Facebook beheert) een schadevergoeding moet betalen aan Europees Parlementslid Tom Vandendriessche (Vlaams Belang). Facebook legde hem in februari 2021 een schaduwban op, waardoor de berichten die hij postte minder zichtbaar werden. “Dit is een belangrijke stap voor het beschermen van vrijheid van meningsuiting op sociale mediaplatformen”, aldus Vandendriessche. “Anonieme technocraten mogen nooit bepalen wat gezegd en gehoord mag worden.”
Op 19 februari 2021 legde Meta een schaduwban op aan de Facebookpagina van Tom Vandendriessche. De aanleiding was een bericht met een vermeende schending van de gebruikersvoorwaarden. Sindsdien werden berichten van het Europees Parlementslid, die 234.000 volgers heeft, minder zichtbaar. Het bereik was nog maar een fractie van voor de schaduwban. Hierop trok hij naar de rechter, om de schaduwban te laten ophouden. “Een techgigant voor de rechter dagen is praktisch onmogelijk”, stelt Vandendriessche. “Je strijdt er niet met gelijke middelen tegen. Ik hoop dat dit arrest Facebook duidelijk maakt dat ze niet langer mij, en vele burgers met mij, mogen censureren zonder gevolgen.”

“Laat dit een waarschuwing voor de techgiganten zijn”

Het hof achtte de schaduwban bewezen tussen 19 februari 2021 en 24 mei 2021. Hierbij werd het organische bereik van de pagina verminderd. Opvallend is dat Facebook altijd heeft ontkend schaduwbans te gebruiken. Het is ook geen sanctie die is opgenomen in de gebruikersvoorwaarden. “Die schaduwbans zijn een gevaarlijke praktijk in het licht van de vrije meningsuiting”, gaat Vandendriessche verder. “Een platform kan iemand sanctioneren, en beweren dat er helemaal geen sanctie is genomen. Er staat geen beroep tegen open, en het is dus onmogelijk terug te draaien. Daarom is het belangrijk dat het hof van beroep niet enkel het bestaan erkent, maar ook dat het actief werd toegepast door Facebook.”

Het hof achtte het verder bewezen dat Facebook hem onderwierp aan ongeoorloofde profilering op grond van zijn politieke overtuiging, in de zin van de Algemene Verordening Gegevensbescherming. Het is op basis hiervan dat Facebook Vandendriessche een schadevergoeding moet betalen ter compensatie van extra advertentiekosten en reputatieschade.

Het is de eerste keer dat een sociale mediaplatform wordt veroordeeld voor het hanteren van een schaduwban. Vandendriessche hoopt dan ook dat dit een arrest wordt die de techgiganten waarschuwt: “Big Tech vormt een gevaar voor onze democratie. Zij kunnen verkiezingen beïnvloeden door bepaalde meningen te promoten, of onzichtbaar te maken. Volgende legislatuur wordt het beschermen van de vrije meningsuiting op sociale media een absolute prioriteit.”